Αθήνα 15 – 6 – 2020
Αρ. Πρωτ: 15/2020-6

ΠΡΟΣ:
1. Την Υπουργό Πολιτισμού κυρία Στυλιανή Μενδώνη
2. Τον Γενικό Γραμματέα Σύγχρονου Πολιτισμού κύριο Νικόλαο Γιατρομανωλάκη

ΘΕΜΑ: Μητρώο Εργαζομένων στον Πολιτιστικό και Δημιουργικό Τομέα

Αξιότιμoι κυρία Υπουργέ και κύριε Γενικέ,

Θέλουμε κατ’ αρχάς να σας ευχαριστήσουμε για την πρόσκληση του Συλλόγου μας στην τηλεδιάσκεψη της 11ης Ιουνίου στην οποία συμμετείχε ως εκπρόσωπός μας το μέλος του ΔΣ κ. Νίκος Παναγιωτίδης. Είναι σημαντικό ότι το Υπουργείο Πολιτισμού δείχνει τη διάθεση να ακούσει και να λάβει υπόψη τις απόψεις των σωματείων των καλλιτεχνών και προσβλέπουμε στην ειδοποίησή σας για την επόμενη τηλεδιάσκεψη. Θα θέλαμε επίσης να επαινέσουμε την σημαντική πρωτοβουλία σας να καταρτιστεί ένα Μητρώο Καλλιτεχνών που μπορεί να αποδειχθεί πολλαπλώς χρήσιμο στο μέλλον.

Ωστόσο, εν όψει των επόμενων συναντήσεων, επιθυμούμε να σας καταθέσουμε και γραπτώς τη δική μας αντίληψη για τον τρόπο σύνθεσης του Μητρώου, η οποία είναι επί της αρχής διαφορετική από αυτή την οποία έχετε θέσει ως βάση.

Πιστεύουμε ότι δεν πρέπει η διαδικασία να βασιστεί στον τόπο απασχόλησης, στις εργασιακές σχέσεις, στο σύστημα «Εργάνη» ή στους Φορολογικούς κωδικούς. Αλλά, αντιθέτως, στις καθαυτό ειδικότητες και ιδιότητες των καλλιτεχνών, ώστε να υπάρξει μια σωστή και πλήρης καταγραφή των επαγγελματιών του χώρου. Η δε απαραίτητη σύνδεση με τα εργασιακά θέματα να γίνει σε επόμενο στάδιο, ώστε να βοηθήσει και στην λύση χρονίων προβλημάτων, κάποια από τα οποία αναφέρθηκαν και στην τηλεδιάσκεψη: απασχόληση με άλλον κωδικό από αυτόν της πραγματικής ιδιότητας, αμοιβές με εσφαλμένο τρόπο (π.χ. Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών αντί Μισθωτής εργασίας), απλήρωτες πρόβες, ανασφάλιστη ή «μαύρη» εργασία και άλλα.

Η βασική ανάγκη που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι η καταγραφή των πολλαπλών ιδιοτήτων και επαγγελματικών δραστηριοτήτων οι οποίες, όπως γνωρίζετε, είναι κανόνας στον καλλιτεχνικό χώρο.
Οι ιδιότητες αυτές πρέπει να καταγραφούν ανεξαρτήτως του ποιά από αυτές δηλώνεται ως κύρια πηγή βιοπορισμού, η οποία και εντάσσει τον εργαζόμενο στον αντίστοιχο φορολογικό κωδικό. Άλλωστε, είναι γνωστό πως ανέκαθεν υπήρχαν καλλιτέχνες (και ιδιαιτέρως στα τελευταία χρόνια της κρίσης) οι οποίοι για μικρά ή μεγαλύτερα διαστήματα μένουν εκτός δραστηριότητας χωρίς να θεωρούνται άνεργοι, επειδή βιοπορίζονται από άλλη εργασία. Αυτό όμως δεν τους καθιστά «χομπίστες» ή ερασιτέχνες και ασφαλώςέχουν θέση στο Μητρώο Καλλιτεχνών.

Τα ανάλογα ισχύουν και για την καταγραφή των τίτλων σπουδών οι οποίοι είναι συχνά περισσότεροι του ενός, καθώς αντιπροσωπεύουν διαφορετικές ειδικεύσεις και προέρχονται από διαφορετικού τύπου εκπαιδευτικά ιδρύματα, ελληνικά ή ξένα.

Εάν λοιπόν το ζητούμενο είναι να γίνει μια σωστή απογραφή του καλλιτεχνικού δυναμικού της χώρας, το οποίο πιστεύουμε ότι είναι πολυπληθέστερο της εικόνας που έχουμε επί του παρόντος, αυτή θα πρέπει πρωτίστως να γίνει με βάση τις καλλιτεχνικές ιδιότητες και στη συνέχεια να προχωρήσει η συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας με στόχο το ξεκαθάρισμα των εργασιακών σχέσεων και την αποτύπωση των καλλιτεχνικών επαγγγελμάτων. Εάν ακολουθηθεί η αντίστροφη πορεία, με βάση τις ήδη υπάρχουσες καταστάσεις σε συστήματα όπως το «Εργάνη» ή το «Step», τότε, με τις τόσες ειδικότητες ατάκτως ερριμμένες, με τα πολλά λάθη και τις επικαλύψεις που και εσείς οι ίδιοι αναγνωρίσατε, δεν θα μπορέσουμε να καταλήξουμε πουθενά. Όπως συχνά συμβαίνει σε ένα κακογραμμένο κείμενο, είναι προτιμότερο να γραφτεί ένα άλλο εξαρχής και σε καινούργια βάση, αντί των πολλαπλών διορθώσεων.

Ως προς τα τεχνικά, βοηθητικά και τα περιφερειακά των τεχνών επαγγέλματα, χωρίς φυσικά να αμφισβητούμε τη ουσιαστική συνεισφορά τους, θεωρούμε ότι δεν έχουν θέση στο Μητρώο Καλλιτεχνών. Παρότι το Υπουργείο φαίνεται να θεωρεί αυτονόητη την ένταξη και αυτών των επαγγελματιών εκεί, πιστεύουμε ότι είναι προτιμότερο να δημιουργηθεί ένα ξεχωριστό Μητρώο, όπου να αποτυπώνεται η σχέση τους με τον κύκλο εργασιών της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Οι εργαζόμενοι στα επαγγέλματα αυτά δεν μπορούν να χαρακτηριστούν καλλιτέχνες, αφού δεν παράγουν οι ίδιοι το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα με άμεσο τρόπο: είτε είναι τεχνικοί, είτε παραγωγοί, είτε θεωρητικοί επιστήμονες, είτε άλλο βοηθητικό προσωπικό.

Εάν δεν διαχωριστούν οι όροι Artists – Art Workers, θα δημιουργηθούν διάφορα προβλήματα, το κυριότερο εκ των οποίων είναι η ορατή πιθανότητα να εξαιρεθούν επαγγέλματα της κατηγορίας Art Workers, τα οποία δεν είναι συναφή με τις τέχνες (π.χ. ηλεκτρολόγοι, ταξιθέτες, προσωπικό καθαρισμού κλπ.). Ενώ, εάν και οι δύο κατηγορίες συμπεριληφθούν σε ένα κοινό Μητρώο, το αποτέλεσμα δεν θα είναι η πραγματική απογραφή του καλλιτεχνικού δυναμικού της χώρας.

Στο πλαίσιο αυτό, η δική μας πρόταση ειδικά για το Μητρώο Καλλιτεχνών (Artists) είναι να δημιουργηθεί ένα «πυραμιδικό» ή ακτινωτό σχήμα. Συνοπτικά, καταθέτουμε την περιγραφή του:

1) Διάρθρωση των πεδίων ειδικοτήτων

α) Να δημιουργηθούν ορισμένα βασικά πεδία δραστηριοτήτων στα οποία να εντάσσονται οι επί μέρους επαγγελματικές ιδιότητες. Ενδεικτικά: Θέατρο – Κινηματογράφος/τηλεόραση – Μουσική – Χορός – Εικαστικά – Λοιπές ιδιότητες (που ενδεχομένως δεν αντιστοιχούν στις προηγούμενες κατηγορίες).

β) Εντός των πεδίων αυτών να ορίζονται οι βασικές επαγγελματικές ιδιότητες, πάντα με δυνατότητα πολλαπλών επιλογών. Ενδεικτικά, όσον αφορά τη μουσική:

i) Σε πρώτο επίπεδο, γενική κατηγοριοποίηση: Μουσικός – Τραγουδιστής – Διευθυντής Ορχήστρας – Διευθυντής Χορωδίας – Συνθέτης – Στιχουργός – Ενορχηστρωτής – Eπεξεργαστής μουσικών έργων – Καθηγητής (διαφόρων ειδικοτήτων)
ii) Σε δεύτερο επίπεδο να δηλώνεται το ιδιαίτερο μουσικό ιδίωμα: Κλασική μουσική / Όπερα, Βυζαντινή μουσική, Ελληνική λαϊκή και παραδοσιακή μουσική, Έθνικ, Ροκ, Τζαζ, Ηλεκτρονική μουσική
iii) Σε τρίτο επίπεδο να δηλώνεται η περαιτέρω εξειδίκευση: μουσικό όργανο, τύπος φωνής, είδος μουσικού συνόλου.

2) Τίτλοι σπουδών

Κάθε καλλιτέχνης να έχει τη δυνατότητα να αναφέρει όλους τους τίτλους σπουδών που κατέχει, από οποιαδήποτε βαθμίδα σπουδών ή χώρα προέλευσης.

3) Κριτήρια ένταξης

Το Υπουργείο Πολιτισμού ήδη γνωρίζει και εφαρμόζει τα πλέον βασικά κριτήρια: τους τίτλους σπουδών και την καλλιτεχνική προϋπηρεσία. Θεωρούμε ότι αυτά είναι κατ’ αρχήν επαρκή κριτήρια για την ένταξη των Ελλήνων καλλιτεχνών στο Μητρώο. Με τον τρόπο αυτό, θα δημιουργηθεί μια βάση δεδομένων από την οποία θα αναζητείται και θα παρουσιάζεται το πλήρες «προφίλ» ενός καλλιτέχνη με όλες του τις ιδιότητες. Ομοίως, θα είναι εύκολο να αντληθούν συγκεντρωτικά στοιχεία για όλους τους καλλιτέχνες που θα αναζητηθούν με βάση μια συγκεκριμένη καλλιτεχνική ιδιότητα. Η διασταύρωση των στοιχείων θα είναι εύκολη και πλήρης ενώ το σύστημα θα παραμείνει εσαεί ανοιχτό για πιθανές προσθήκες ή μεταβολές που θα ελέγχονται από όποια υπηρεσία επιλέξει η Πολιτεία.

Ελπίζουμε και ευχόμαστε να δείτε με θετικό τρόπο την πρότασή μας και να είναι χρήσιμη για την δημιουργική ολοκλήρωση του Μητρώου Καλλιτεχνών.

Με τιμή

Εκ μέρους του ΔΣ
Παναγιώτης Αδάμ, Πρόεδρος
Όλγα Καλογρηάδου, Γενική Γραμματέας