ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΩΔΕΙΩΝ (Δελτίο Τύπου 3/2/25)

Την τελευταία διετία, μετά τις σύσσωμες κινητοποιήσεις του καλλιτεχνικού κόσμου κατά του ΠΔ85, υπάρχει μια δραστηριότητα μεταξύ των υπουργείων (Πολιτισμού και Παιδείας) και εμπλεκομένων φορέων, ώστε αφενός να ιδρυθεί επιτέλους Ανώτατη Σχολή Παραστατικών Τεχνών (ΑΣΠΤ), και αφετέρου να μπει μια τάξη στο εν πολλοίς αχαρτογράφητο και αδιαβάθμητο τοπίο της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης.

Οι προθέσεις και οι διαθέσεις είναι φαινομενικά καλές. Ωστόσο, εκπλήσσει και δυναμιτίζει το κλίμα μια παρέμβαση-υπέρβαση καθήκοντος και ορίων, από τους πανεπιστημιακούς κύκλους. Εδώ όμως, και αφού πλέον έπεσαν οι μάσκες, οφείλουμε πλέον να μιλήσουμε κι εμείς ανοιχτά. Τόσα χρόνια κάνουμε επεξεργασίες, αναπτύσσουμε επιχειρήματα, τεκμηριώνουμε δίκαιες λύσεις, αποφεύγοντας την πολεμική και αντιπαρερχόμενοι τον παραλογισμό. Τώρα όμως, θα απαντήσουμε ανοιχτά, διότι δεχόμαστε έναν άδικο και απολίτιστο πόλεμο.

Τα ζητήματα της κατοχύρωσης των επαγγελματικών δικαιωμάτων των καλλιτεχνών και της διαβάθμισης των τίτλων σπουδών τους θα μπορούσαν σήμερα να επιλυθούν οριστικά. Όμως το κύριο εμπόδιο που συναντούν έχει ονοματεπώνυμο: Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Κι από κοντά βέβαια το Υπουργείο Παιδείας που τους δίνει τον «αέρα». Ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα που στήθηκαν «με το έτσι θέλω» πάνω σε σαθρό πλαίσιο και σφετερίστηκαν την ανώτατη καλλιτεχνική εκπαίδευση, λόγω της έλλειψης Ανώτατης Ακαδημίας Τεχνών.

Ξεκάθαρα, λοιπόν: η καλλιτεχνική εκπαίδευση δεν είναι Ακαδημαϊκή. Δεν θέλει να είναι, διότι έχει άλλο προσανατολισμό. Πουθενά στον κόσμο δεν παρέχεται από τα Πανεπιστήμια. Παρέχεται από εξειδικευμένες σχολές που ασκούν τους σπουδαστές τους στη δημιουργία, ερμηνεία και εκτέλεση του καλλιτεχνικού έργου· ενίοτε βρίσκονται μεν υπό την «ομπρέλα» κάποιου πανεπιστημίου, λειτουργώντας όμως αυτόνομα. Η μουσική δεν είναι επιστήμη, και πουθενά στον κόσμο δεν ονομάζεται έτσι. Είναι Τέχνη, και ο όρος Τέχνη με όσα περιλαμβάνει, δεν στερείται ούτε κύρους, ούτε ουσίας. Ο καλλιτέχνης δεν είναι, αλλά ούτε επιθυμεί να είναι επιστήμονας διότι κατανοεί την έννοια της Τέχνης και την δημιουργική φύση της δουλειάς του. Φαίνεται όμως ότι στην Ελλάδα των προηγούμενων δεκαετιών, άνθρωποι ακαλλιέργητοι και με συμπλέγματα κατωτερότητας, θεώρησαν τον όρο «Καλλιτέχνης» ως παρακατιανό -τόση σχέση είχαν με την Τέχνη!- και αποφάσισαν να βαπτιστούν «επιστήμονες». Έτσι φτάσαμε και στα πανεπιστημιακά τμήματα «Μουσικής επιστήμης και τέχνης».

Η έρευνα, μελέτη, κριτική, επιστημονική θεώρηση που είναι δουλειά των Πανεπιστημίων, αφορά όλων των ειδών τα γνωστικά αντικείμενα, όχι μόνο επιστήμες ή τέχνες, και ασφαλώς είναι ελεύθερα να την ασκούν. Αλλά αυτό το «επιστήμη και τέχνη» είναι μια μπαρούφα των ΑΕΙ που προσπαθούν να καταλάβουν χώρο που δεν τους ανήκει. Δεν μπορούμε δε, να μη σχολιάσουμε ότι το «επιστήμη» προηγείται της «τέχνης» στην επωνυμία, καταδεικνύοντας ακόμα περισσότερο τον κομπασμό και την ασχετοσύνη αλλά και την αντιμετώπιση της Τέχνης σαν να είναι κάτι… δεύτερο.

Αυτό που οι «πανεπιστήμονες-καλλιτέχνες» ισχυρίζονται ότι οι τέχνες «θεραπεύονται» πλήρως και επαρκώς στις σχολές τους είναι παγκόσμια πρωτοτυπία και …αθεράπευτο ψέμα. Ωστόσο, δεν το λένε από άγνοια, αλλά από συντεχνιακό συμφέρον. Επειδή στόχος τους είναι να εξασφαλίσουν για τους αποφοίτους τους όλες τις διαθέσιμες θέσεις εργασίας, στο διηνεκές. Απόδειξη αυτού είναι ότι ακόμα και για τους αποφοίτους της υπό ίδρυση Ανώτατης Σχολής Παραστατικών Τεχνών θέτουν όρο (και σύμφωνα με το Δελτίο Τύπου τους, το ΥΠαιΘ τον δέχεται!) να έχουν τόσο περιορισμένα επαγγελματικά δικαιώματα ώστε να μην μπορούν καν να διδάξουν στη δημόσια εκπαίδευση!

Μας πληροφορούν επίσης, με το Δελτίο Τύπου τους, ότι στο υπό κατασκευή νομοσχέδιο θα προβλέπεται να συσταθεί Διοικούσα Επιτροπή της ΑΣΠΤ με συμμετοχή δικών τους μελών ΔΕΠ! Με κάθε τρόπο αξιώνουν να υπαχθεί στη δικαιοδοσία τους η νέα σχολή, έτσι ώστε να μη μπορεί όχι να χρηματοδοτηθεί ή να αναπτυχθεί ελεύθερα, αλλά ούτε να ανασάνει χωρίς την έγκρισή τους.

Εκβιάζουν ανοιχτά δε, όταν θέτουν ως όρο την «επίτευξη ευρύτερων συναινέσεων, ώστε η Νέα Σχολή να έχει την απαραίτητη υποστήριξη από την ακαδημαϊκή κοινότητα προκειμένου να θεμελιωθεί γερά και να ευδοκιμήσει».

Ξεκάθαρα, λοιπόν: ο καλλιτεχνικός κόσμος δεν πρόκειται ποτέ να αποδεχτεί την επικυριαρχία των Πανεπιστημίων στο χώρο των τεχνών. Αν η κυβέρνηση τους την εκχωρήσει, ακυρώνοντας ακόμα και τον ίδιο τον πρωθυπουργό που έχει ρητώς διαχωρίσει την κατεύθυνση των καλλιτεχνικών σπουδών από τις πανεπιστημιακές, θα επωμιστεί και την ευθύνη για τις συνέπειες. Ούτε και πρόκειται να ανεχτούμε την κοροϊδία να μας παρουσιάζουν την υποταγή στις απαιτήσεις των ΑΕΙ ως…«αναβάθμιση» ή να μας υπόσχονται προστασία των επαγγελματικών δικαιωμάτων μας ενώ απεργάζονται την εξαφάνισή μας.

Η κυβέρνηση και το ΥΠαιΘ οφείλουν να πάρουν μια καθαρή θέση – και φυσικά αιτιολογημένη: αν θέλουν ακμαία, αυτόνομη και ανεξάρτητη την Καλλιτεχνική Εκπαίδευση ή μίζερο υποχείριο των ΑΕΙ. Εμείς έχουμε καταθέσει και γραπτά τις προτάσεις μας, που συνιστούν έτοιμη λύση των προβλημάτων. Λύση έντιμη, δίκαιη και βιώσιμη. Δεν έχουμε δώσει μέχρι τώρα τα πλήρη κείμενα στη δημοσιότητα, για να προστατέψουμε τις συνομιλίες. Εφόσον όμως διαφαίνεται κίνδυνος να μη ληφθούν υπόψη τα αποτελέσματά τους, θα τα δημοσιεύσουμε άμεσα. Για να έχει όλος ο κόσμος πλήρη αντίληψη τι και σε ποια κατεύθυνση συζητούσαμε τόσον καιρό στις διϋπουργικές επιτροπές και ποιες θέσεις διατυπώσαμε, ώστε να κάνει τις συγκρίσεις του με το τελικό κείμενο του νομοσχεδίου όταν αυτό εκτεθεί στη δημόσια διαβούλευση.

Για το Δ.Σ. του ΠΣΑΩ

Ο Πρόεδρος: Νίκος Παναγιωτίδης 

Ο Γενικός Γραμματέας: Νίκος Χατζηελευθερίου